تابستان ۱۳۹۰

دریاچه چی چَست که امروزه به ارومیه شهرت دارد به عنوان جای زایش زرتشت، نخستین پیام آور یکتاپرستی همیشه مورد نظر خاص شرق شناسان و ایران شناسان سرشناس جهان بوده است.

اگر چه من در حد دانشمندان یاد شده از دانش و آگاهی برخوردار نبوده و نیستم، همان قدر شوق دیدن و گردش در دورادور این دریاچه باستانی را داشتم.

مسیر پیشنهادی از تهران : تهران- زنجان از راه بزرگراه و

ادامه راه در همان بزرگراه تا خروجی مراغه

در قسمتهای میانی این راه در دو طرف کشتزارهای صیفی جات سبز، گندمزار و درختان سپیدار آغاز      می شود. کشاورزان گاه محصولات خود به ویژه در تابستان هندوانه را در یک حوض آب گذاشته اند و     می توانید در این « هندوانه خوری » ها توقف کنید، هندوانه را انتخاب کرده، بخرید و همان جا سینی و چاقو به شما داده می شود که عطش تابستانی خود را برطرف نمایید.

از خروجی مراغه تا مراغه یک جاده آسفالته اصلی

در این قسمت کم کم گندمزارها بر صیفی کاری برتری می یابند و دیگر تقریباً به هر جا نگاه می کنید زیر کشت است. مناظر زیبایی از این کشتزارها به چشم می آید.

مراغه شهری تاریخی که در دوره ای پایتخت ایران هم بوده است، آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است. از کهن ترین آنها « معبد مهر » است. تابلوهای راهنما در جهارراهی که امروزه از روی آن پل زده اند، نام و جهت مهمترین آثار باستانی شهر را به شما می نمایاند. هتل بزرگ مراغه هم در جای سرسبزی از شهر می تواند مکانی برای گذران یک روز در این شهر تاریخی باشد.

ادامه جاده تا میاندوآب

بناب با کباب سنتی بناب شناخته می شود. فاصله کم بناب تا مراغه اجازه می دهد که یکی از وعده های غذا را در آن جا صرف کنید. از طرف مراغه به بناب که می رسید، نخستین میدان را به طرف میدان بسیج بروید. میدان بسیج جای مهمترین رستورانهای شهر است. اگر دوست دارید در رستورانی شیک غذای با کیفیت بخورید، رستوران مهران را به شما پیشنهاد می کنم.

از بناب به سمت ملکان بروید. این دو شهر هم آثار باستانی خود را دارند ولی من به دلیل کمبود وقت از آنها صرف نظر کردم. از ملکان راه را به سمت میاندوآب ادامه می دهید. نرسیده به میاندوآب از یک خروجی که تابلوی جهت ارومیه مشخص است خارج شوید و جاده را به سمت نقده ادامه دهید.

تپه حسنلو

سالها پیش کشاورزان کشت دیم، هنگام شخم زمینهای روی تپه حسنلو یک ریتون را از زیرخاک درآوردند. این ریتون با پایه شیر بالدار کلید اصلی کشف یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان بود که مردم خوب روستای حسنلو امروزه وارثان آنها هستند. جاده ای که به سوی نقده می رود را دنبال کنید و سپس در جایی که تابلو به سمت ارومیه و سپس محمدیار است، راه را تا رسیدن به شهر محمدیار ادامه دهید. در آن جا بپرسید که چگونه می توانید به روستای حسنلو برسید. به طور خلاصه در انتهای شرق خیابان اصلی شهر محمدیار یک خیابان به سمت شمال می رود که پس از پشت سرگذاشتن روستای نخست به روستای حسنلو می رسید. راهی زیبا پر از باغهای سبز میوه و سپیدارهایی که کشتزارها و باغها را از هم جدا می کنند.

تپه حسنلو در میان روستا به راحتی دیده می شود. آثار زندگی از هشت هزار سال پیش تا ششصد سال پیش در این تپه به دست آمده است. از دروازه شهر قدیمی « اوراتور» وارد شوید و پس از گذشتن از چند ساختمان به نیایشگاه آن می رسید. حتی هم اکنون هم از روی پایه ستونها و جای آتش می توانید به ابهت و عظمت آتشگاه آن پی ببرید که به جرات مهمترین جای این شهر قدیمی بوده است. در یک جایی که به نظر می رسد ارگ شهر به شمار می آید. چند ستون بلند بازسازی شده و تخته سنگی که حدود نیم متر بالاتر از سطح مانند میدان جلوی ارگ به نظر می رسد جلب توجه می کند.
مناظر اطراف از آن بالا، بسیار دیدنی و زیباست. یک آرامگاه قدیمی در کنار آرامگاه فعلی روستا با سنگهای ساده جالب توجه است. پس از پایان بازدید حتماً در میدان اصلی روستا، فالوده سنتی و بستنی گردویی و کیک سنتی در قنادی پیر حسنلو میل کنید.

به سوی ارومیه

وقتی به محمدیار برگشتید راه را به سوی ارومیه بپرسید و آماده باشید که حدود ۱۵ دقیقه بعد نخستین آثار جنوبی ترین قسمت دریاچه چی چست را می بینید؛ یعنی می بینید که کشتزارهای سبز به یک زمین سفید و سپس آب ختم می شود. از این لحظه تا نزدیکی های ارومیه، جاده در کنار چی چست باقی می ماند و مناظر زیبایی را می بینید.

ارومیه

در این شهر هتل ها و مهمانسراهای متعدد هست. آثار باستانی و پدیده های طبیعی متعددی در ارومیه و اطراف آن وجود دارد. از مهمترین آنها باید به کلیساهای حضرت مریم اشاره کرد که در مرکز ارومیه واقع است و یکی از قدیمی ترین کلیساهای آشوریهای مسیحی جهان به شمار می آید. مسیحی ها اعتقاد دارند که دو تن از مغ هایی که با بشارت تولد مسیح عازم اورشلیم شده اند، از موبدان آتشکده ای بوده اند که پیشتر در همین محل واقع بوده است. آنها در بازگشت مسیحی شده و آتشکده را به کلیسا تبدیل کرده اند.
امروزه در آن محل دو ساختمان به عنوان کلیسا تلقی می شود: یکی در حدود صد سال قدمت دارد و به کلیسای باستانی شهرت دارد و برای بازدید عموم باز است و دیگری ساختمان مدرنی است که امکان بازدید از آن وجود ندارد.

دقت بفرمایید که اگر این داستان درست باشد، یعنی دو موبد در اوج قدرت ساسانیان توانسته باشند که مسیحی شده و مزید بر آن آتشکده را به کلیسا مبدل کنند، نشانه آزادی کاملی ست که در گاتها در امور متعدد مکراً به آن در امور گوناگون اشاره شده است و از درخشان ترین نقاط تاریخ ایران به شمار می آید.

در ارومیه پارکی در ابتدای شهر وجود دارد که به ائللر باغی معروف است و بسیار دیدنی است. در هنگام صبح می توانید به سمت سرو (Sero ) که مرز ایران و ترکیه است بروید. از آن جا می توانید به سوی دریاچه مارمیشو بروید و در برگشت در روستایی که به تازگی به شهر پیوسته است به نام « بند » ناهار را صرف کنید. این منطقه مرزی پس از ظهر منطقه ممنوعه می شود زیرا فراهم آوردن امنیت در آن هم اکنون از نظر پلیس ایران میسر نیست.

میان گذر ارومیه به تبریز که به جاده جانباخته کلانتری مشهور است و دریاچه چی چست را قطع می کند نیز جایی دیدنی به شمار می آید و می توانید با عبور از آن، قرمزی آب دریاچه که ناشی از تخلیه زباله های صنعتی شاید باشد را ببینید، شگفتا که برخی مردم در این آب قرمز به آب تنی هم می پردازند.

حاشیه شمال غرب و شمال دریاچه چی چست

جاده سلماس به صورت دو بانده است. وقتی از شهر نوشین عبور کردید، خروجی به سمت شهر قوشچی را پیش بگیرید. در کنار روستای باری که پس از قوشچی قرار دارد، مجتمع ساحلی باری قرار دارد. سرمایه گذاری زیادی برای جذب گردشگر در این مجتمع انجام شده است اما اکثر قسمتهای آن در زمان بازدید ما خراب بود، کار نمی کرد، فعال نبود و خلاصه هزینه های گزاف آن به هیچ عنوان معقول به نظر نمی رسید. باید در کنار سرمایه گذاری مالی عظیم یک سرمایه گذاری روی نیروی انسانی و مدیریت مناسب برای نگهداری کیفیت در این مجتمع به انجام برسد.

دریاچه چی چست در کنار روستای باری، بیشترین آب را دارد. از راه خاکی پس از مجتمع باری می توانید با خودرو تا کنار ساحل دریاچه بروید و در آب آن پای بگذارید.

جاده آسفالته فرعی سپس از روستای قره باغ عبور می کند و در نهایت دوباره به جاده دو بانده سلماس می رسد. در نزدیکی سلماس، در کنار راه روستای خان تختی می توانید از یک سنگ نگاره ساسانی بازدید کنید.
شوربختانه آتشکده تمر که روزی رو به روی این سنگ نگاره بوده، به طور تقریباً کامل از بین رفته است و دیگر حتی اهالی روستا هم آن را از یاد برده اند.

در اطراف سلماس، آثار باستانی فراوانی قرار دارد که می توانید از آنها بازدید کنید. بیشتر آنها قلعه های کهن هستند. اگر می خواستید در سلماس غذا بخورید، رستوران گل نرگس را در خیابان اصلی و نزدیک مرکز شهر پیشنهاد می کنم.

از سلماس به سمت شرفخانه و شبستر ادامه مسیر بدهید و از منظره های ساحل شمالی دریاچه در حین عبور غافل نمانید. شرفخانه دارای یک هتل خوب است ولی در روزهای تابستان، آب از بند فاصله گرفته و خیلی دلچسب نیست.

در این راه می توانید پیش از رسیدن به صوفیان از یک آبشار دیدن کنید و در نهایت به تبریز می رسید.

تبریز

بدون شک تبریز یکی از شهرهای باستانی ایران محسوب می شود. این امر با کشف آثار زندگی از حدود ۴۰۰۰ سال پیش در قلب این شهر ثابت شده است.

اگر در تبریز به دیدن مسجد کبود بروید و تلفیق کاشی کاری و نمای آجر را در آن تماشا کنید سپس یک تابلو می بینید که سمت و سوی سایت یا موزه عصر آهن را نشان می دهد. از همان محوطه مسجد کبود از در پشتی وارد پاساژ کنار آن شوید و مستقیم بروید تا از در پشتی دیگر پاساژ خارج شوید. بلافاصله پس از خروج در سمت چپ خود حرکت کنید و از پله ها پایین بروید تا به سایت باستان شناسی عصر آهن برسید.

زمانی که پاساژ جلوی این سایت ساخته می شده است، کارگرانی که مشغول گودبرداری بوده اند به اشیای باستانی و در نهایت اسکلت انسان برخورد کرده اند و قضیه را به پیمانکار و صاحب ملک گزارش دادهاند و به هر حال در آن مقطع هیچ گزارشی به مسوولان میراث فرهنگی نرسیده است. با پایان یافتن پاساژ ظاهراً توافق قبلی کارگران با صاحبان ملک دوام نیافته و کارگران قضیه را به میراث فرهنگی گزارش دادهاند و پژوهشهای باستان شناسی آغاز شده است. این محل که به صورت لایه های گوناگون تاریخی از یک آرامگاه ۴۰۰۰ سال پیش تا آثار قاجار و پهلوی را در ضخامت ۵ متر در خود گنجانده است هم اکنون به صورت زیبا و دلپسندی پذیرای دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران است.

پس از بازدید از موزه عصر آهن برای آگاهی بیشتر از آنچه در آنجا یافت شده حتماً به موزه آذربایجان که در سوی دیگر مسجد کبود قرار دارد مراجعه کنید. به راحتی می توانید به دیدنی های تبریز و فهرست آنها دست یابید و از آنها دیدن کنید.

تبریز به خلخال

از تبریز می توانید جاده میانه را بپیمایید و در دو سوی جاده از روستاها و مناظر آنها لذت ببرید. در این مسیر دو دریاچه سدهای کوچک محلی وجود دارد که هر دو دارای جاده های خاکی خوبی است که شما را تا کنار حاشیه دریاچه می رساند. می توانید تا ساحل دریاچه ها بروید، پا در آب دریاچه ها بگذارید و از مناظر زیبای اطراف آنها لذت ببرید.

اگر روز یکشنبه را برای پیمودن این راه انتخاب می کنید حتماً در میان راه سری هم به شهر ترکمنچای بزنید. اگر چه نام این شهر با خاطرات تاریخی خوبی برای ایرانیان همراه نیست اما یکشنبه بازار آن می تواند تجربه تازه و جالبی برای شما باشد. از جمله فروش بوته های اسفند که شاید در طول سفر زنان و بچه هایی را دیده باشید که به جمع کردن آن مشغول هستند. برای این که از مناظر طبیعی بیشتر لذت ببرید توصیه می کنم از ترکمنچای وارد یک جاده فرعی شوید که به سوی « صومعه سفلی » یا به قول محلی ها « صومعه کوچک » و از آن جا به سوی میانه می رود. در این جاده آسفالته فرعی جاهایی بکر به چشم می خورد و می توانید برای اطراق و استراحت از آنها استفاده کنید.
با گذشتن از میانه و در حدود ۱۵ کیلومتر ادامه راه به سمت تهران به پل دختر می رسید. پلی که یادگار دو قرن اخیر است و نشان از پر آبی رودخانه داشته و امروزه قسمت میانی آن کاملاً خراب شده است.
اگر وقت و توان پیاده روی دارید نشانی قلعه دختر را که بر یکی از تپه ها نشسته است، بپرسید و از آن هم دیدن کنید.

یک راه آسفالته فرعی مینه را به فیروزآباد و خلخال وصل می نماید. از پل دختر دوباره به سوی میانه برگردید و با دیدن تابلوی خلخال وارد راه مزبور شوید.

۲۵ کیلومتر اول این جاده کیفیت خوبی ندارد و شیب تند کوهستانی دارد اما با ماشین های عادی هم می توان از آن عبور کرد.

خلخال شهری ست که در ارتفاع بالا قرار گرفته و عموماً هوای خوبی دارد. متاسفانه شهر خلخال فقط دارای یک مهمانسرای ایرانگردی ست که در سال ۱۳۵۰ پایه گذاری شده و کیفیت ساختمان و خدمات آن پایین است. در چند جای شهر شماره تلفن اشخاصی که اتاقهایی شخصی برای اجاره کوتاه مدت دارند به چشم می خورد. شاید بد نباشد آنها را هم بررسی کنید.

در ابتدای ورودی شهر یک تابلوی بزرگ هست که آثار طبیعی اطراف آن را فهرست کرده است ولی فاقد نشانی است. شاید بتوانید روی یک کاغذ، آنها را رونویسی کنید و از افراد محلی که با مهربانی و خیلی خوب به طور معمول راهنمایی می کنند. نشانی آنها را بپرسید و به دیدن آبشارها و تفرجگاه های اطراف بروید.

خلخال- اسالم- انزلی

یکی از زیباترین جاده های ایران خلخال را به اسالم وصل می کند این جاده که کوهستانی است ابتدا از روستاهای کوهستانی و زیبایی می گذرد که پر از گله های احشام است و خانه های روستایی در سبزی مراتع اطراف، بسیار زیبا به چشم می آید. اگر ظهر هنگام سفر را آغاز کنید، توصیه می شود کباب را در یکی از غذاخوری های این روستاها تجربه کنید.

پس از پایان یافتن مراتع و آغاز شدن جنگلها، زیبایی راه صورت تازه ای به خود می گیرد و جاده در بین درختان بلند جنگلی محصور می گردد. وقتی به انتهاهای قسمتهای کوهستانی می رسید، جاده  در کنار رودخانه وجود دارد و به طور معمول در همان جاها چند مزرعه پرورش ماهی قزل آلا برقرار است. اگر ناهار را در روستاهای موجود در مراتع میل نکرده اید، در این مزارع ماهی قزل الا می توانید ماهی بسیار تازه میل کنید.

برای این که بتوانید جای مناسبی برای سکونت بیابید توصیه می کنیم، به انزلی بروید. در آن جا گزینه های متنوعی برای سکونت می توانید بیابید. دیدن از اسکله انزلی و فانوس دریایی آن، قدم زدن در بلوار اسکله، خوردن غذای گیلانی و استفاده از آب تنی در مناطق ساحلی خوب می تواند تجربه ای دگر را به این سفر بیفزاید.

انزلی- تهران

اگر وقت دارید به فومن هم سر بزنید. در فومن و اطراف آن جاهای تاریخی و دیدنی خوبی وجود دارد. همچنین وقتی از فومن به سوی تهران می روید می توانید از موزه خانه های روستایی گیلان دیدن فرمایید و برای ناهار یا عصرانه می توانید در استراحتگاه آفتاب درخشان صحرا توقف کنید. این استراحتگاه بلافاصله پس از ورود به بزرگراه زنجان- قزوین قرار دارد و رستوران و کافی شاپ خورشید آن از کیفیت و فضای خوبی برخوردار است.

وقتی به تهران وارد شدید، مراقب رانندگی بسیار تهاجمی باشید. یادتان نرود که دوباره به ترافیک دیوانه دیوانه دیوانه تهران وارد شده اید.