زندگی موجودات زنده از لحظه شکل گیری نخستین سلول آغاز می‌شود و با پایان کارکرد ارگان‌های زندگی بخش با مرگ روبه‌رو می گردد. مرگ یا همان بخش پایانی زندگی از سنین پایین توجه انسان را به خود جلب می کند. شاید همچنان هم مرگ اسرارآمیزترین بخش زندگی هر انسان به شمار رود و این ابهام و غیرواضح بودن برای آدمی ترسناک است.

اروین د یالوم یکی از سرشناس ترین روانپزشکان معاصر جهان در کتاب خیره به خورشید در مورد روش های روانشناختی و فلسفی خود برای غلبه بر وحشت مرگ مطالب ارزشمندی نوشته است. می دانیم با دیدن واژه مرگ بسیاری از خوانندگان این صفحه را ترک می کنند اما همین نشان از ترس از مرگ دارد. آیا دوست دارید برای همیشه این ترس را کنار بگذارید و از زندگی خود بیشتر لذت ببرید؟

تجربه های شخصی دکتر یالوم و تجربه های سایر بیماران

اگرچه در آغاز هر گفتار از کتاب خیره به خورشید، کمی درباره مسائل فلسفی و/یا شناختی به صورت تئوری صحبت به میان می‌آید اما بیشتر کتاب مانند مجموعه ای از داستان های کوتاه است. در هر داستان، اروین یالوم به تعریف ترس خود یا بیماران خود از مرگ می‌پردازد. همین داستان های کوتاه و عطش خواننده برای کنجکاوی در زندگی دیگران و این که «بالاخره چی میشه آخرش؟» خواننده را تا پایان کتاب جذب می کند.

چرا غلبه بر ترس از مرگ اهمیت دارد؟

زیگموند فروید از نخستین روانپزشکان جهان اعتقاد دارد که همه مشکلات روح و روان بشر از سرکوب و برخورد غیرطبیعی با تمایلات و غرایز جنسی ناشی می شود. شاید امروزه دیگر نتوان «همه» مشکلات را به سرکوب جنسی نسبت داد. دکتر یالوم در کتاب خیره به خورشید به طور واضح نشان می دهد که ترس از مرگ پایه و اساس بسیاری از ناهنجاری ها و ترس ها در زندگی انسان به شمار می رود.

ترس از مرگ همیشه به راحتی قابل تشخیص نیست. در بسیاری از موارد، فرد خودش هم متوجه نیست که به سبب وحشت از مرگ دچار اختلالات اضطرابی و نگرانی های مبدل شده است. یالوم در کتاب خیره به خورشید نشان می دهد که چگونه بسیاری از مشکلات اضطرابی انسان در ترس از مرگ ریشه دارد.

بگذارید ساده تر بگویم! ترس از مرگ امری طبیعی است. اما غلبه کردن بر آن باعث بهبود چشمگیر کیفیت زندگی می‌شود. خودِ شما، اگر از مرگ نمی‌ترسیدید چگونه زندگی می کردید؟ اگر نگران مردن نبودید، الآن مشغول انجام چه کاری بودید؟

اپیکور الگوی یالوم برای غلبه بر وحشت مرگ

یالوم در کتاب خیره به خورشید نگریستن، مطالب متعددی از کتب، یا فیلم های دیگر در رابطه با ترس از مرگ بیان می‌کند مانند انیمیشن مشهور والت دیسنی در مورد شخصیت «اسکروج». جنگ و صلح و مرگ ایوان ایلیچ از تولستوی از دیگر نمونه‌های اشاره شده در این کتاب هستند. در بخش سوم کتاب از برخی تجربه های تکان دهنده به عنوان سرچشمه رهایی از وحشت مرگ اشاره شده است.

یالوم به صراحت اشاره می‌کند که خودش هم با ترس از مرگ دست و پنجه نرم کرده است. این روانشناسی مدرن نبوده که او را از چنگال این وحشت رهایی بخشیده بلکه فیلسوف باستانی یونان، اپیکور، منجی او بوده است.

اپیکور ترس از دو عامل را منشا همه رنج های بشر می داند:

• ترس از مرگ و
• ترس از دین

در بخشی از کتاب خیره به خورشید اثر اروین یالوم چنین می خوانید:

اپیکور تاکید داشت که افکار ترسناک در مورد مرگِ گریزناپذیر، مانع شادی زندگی ما می‌شود و نمی گذارد به اندازه کافی از زندگی لذت ببریم. چرا؟ زیرا انسان احساس می‌کند هیچ عملی منجر به زندگی ابدی نمی‌شود و همه اعمال او بدون پاداش می‌ماند.

در ادامه بخش چهارم کتاب، یالوم به نقل قول هایی از اپیکور ادامه می دهد:

او تاکید داشت که نگرانی از مرگ برای بسیاری از افراد هشیارانه نیست و به اَشکال دیگر ظهور می‌کند. بعضی افراد در ضمیر آگاه یا هشیار خود، خبر از ریشه اضطراب خود ندارند چون ریشه آن در ضمیر ناخودآگاه نهفته است و ظهورش با تغییر قیافه و لباسی مبدل به یکی از صورت های زیر خواهد بود:

• خشکه مقدسی (مذهبی افراطی)
  • مال اندوزی بیش از حد
  • طمع قدرت
  • حرص در کسب افتخار
  • حرص در به دست آوردن شهرت

تمام این ها تعبیری ساختگی از فناناپذیری را نشان می دهد.

می‌بینید که مجموعه ای از فلسفه و روانشناسی توانایی تشخیص و درمان بسیاری از انسان‌های بیماری را دارد که هنجار زندگی بشر را بر هم زده اند.

بعد از اپیکور به عنوان یک فیلسوف یونان باستان، فریدریش نیچه بیشترین کمک را در درمان ترس از مرگ بیماران به دکتر یالوم نموده است. جملاتی از فریدریش نیچه مانند: «همان شو که هستی» یا «هر چه مرا نمی‌کشد من را قوی تر می‌سازد» در جاهایی از کتاب خیره به خورشید چشم خواننده را به خود خیره می سازد.

تعبیر رویا به روش اروین یالوم

یالوم به مانند فروید بر این باور است که رویا دریچه ای بی واسطه به ناخودآگاه افراد می گشاید. یالوم در این کتاب موارد پرشماری از رویاهای بیماران خود و تعبیر آن را نگاشته است. یالوم در تعبیر رویاهای بیماران اصلا از تعابیر پیچیده استفاده نکرده بلکه برعکس، به سادگی، بیمار را راهنمایی کرده تا در تعبیر رویا آغازگر باشد و مانند چراغ روشنی راه را به سوی ناخودآگاه، به یالوم نشان دهد.

شاید خواندن همین کتاب کافی باشد تا شما هم بتوانید از رویاهای خود به ضمیر ناخودآگاه‌تان راه پیدا کنید.

کتاب خیره به خورشید نگریستن اثر اروین د یالوم

این کتاب توسط اورانوس قطبی‌نژاد آسمانی در سطح متوسط به فارسی برگردانده شده است. اگرچه برگردان فارسی ایشان به شیوایی و جذابی برگردان های سپیده حبیب نیست اما همچنان می توان از این برگردان فارسی لذت برد. بیشتر کتاب های اروین د یالوم توسط دکتر سپیده حبیب به فارسی ترجمه شده است.

ترجمه فارسی کتاب خیره به خورشید نگریستن در حدود ۲۵۰ صفحه دارد و توسط نشر قطره منتشر شده است. ایرانیان خارج از کشور می‌توانند از شهر کتاب آنلاین این کتاب را تهیه کنند. کتاب با پرداخت هزینه ای نه چندان زیاد برای آنها پست خواهد شد.