آذر ۱۳۹۰-

در نظامهای آموزشی با سابقه که کارایی روشهای آموزشی آنها به اثبات رسیده است، دانش های اختیاری به چه ترتیب آموزش داده می شود؟

به عنوان مثال در ایرلند، سه نوع دبستان یافت می شود:

۱-     دبستانهایی که آموزش به زبان ایرلندی ( Gaigle ) انجام می شود و زبان انگلیسی به صورت اجباری به عنوان زبان دوم آموزش داده می شود.

۲-     دبستانهایی که آموزش به زبان انگلیسی صورت می پذیرد و زبان بومی ایرلند به عنوان زبان دوم آموخته می شود.

۳-     دبستانهایی که آموزش دروس با زبان انگلیسی انجام می گردد و آموزش زبان بومی ایرلند خارج از برنامه رسمی و به صورت اختیاری است.

در دبستانهای نوع سوم، زبان بومی ایرلند از این جهت به دانش آموزان به طور غیر رسمی آموخته می شود که با گستره کامل فرهنگ کشور خود آشنا باشند و بتوانند از گوناگونی زبان در کشور خود به عنوان یک داشته فرهنگی- اجتماعی استفاده کنند. در این دبستانها همه آموزگاران به زبان بومی ایرلند تسلط دارند و از هر فرصتی برای آموزش زبان ایرلندی همراه با شادمانی و لذت سود می برند. به عنوان نمونه، در زنگهای هنر ممکن است از بچه ها بخواهند به زبان ایرلندی حرف بزنند یا با هم یک نمایش به زبان ایرلندی آماده می کنند. یا آموزگار با دانش آموزان قرار می گذارد که در زنگهای تفریح همه با هم ایرلندی صحبت کنند. به عبارت دیگر، دانش آموزان آن را به هیچ عنوان یک آموزش همراه با رنج مشق و تکلیف نمی بینند و با جان و دل آن را به عنوان جزیی از لحظات شاد خود یاد می گیرند.

آیا می توان انتظار داشت که آموزش زبان دری یا خط دین دبیره به عنوان سرمایه های فرهنگی هم به این ترتیب صورت پذیرد؟ آیا می توان زبان دری و خط دین دبیره را همراه با لحظات شاد در ذهن کودکان کودکستان و دانش آموزان دبستان حک کرد؟ به نظر می رسد این کار ممکن است تحقق یابد.

تمرین و اجرای نمایشهایی به زبان دری که در جشنهای بزرگ و ماهانه هم کاربرد دارد، قبلاً هم سابقه داشته و بسیار مفید است. فراهم آوردن سرگرمی های نوشتاری برای خط دین دبیره کار دور از دسترسی نیست. جوانانی که خوشبختانه هم اکنون پای به عرصه آموزش خط دین دبیره گذاشته اند با همکاری جوانان گرافیست و تصویرگران کودک می توانند چندین کتابچه در سطوح گوناگون فراهم کنند که با سرگرمی، چیستان، رنگ آمیزی، پرسش و موارد مشابه، کودکان و دانش آموزان را با الفبای دین دبیره آشنا و از آن مهمتر، به آن علاقمند کند. در سطوح بالاتر، آماده کردن کتابهای مصور از داستانهای جذاب شاهنامه با خط دین دبیره ولی به زبان پارسی را می توان پیش بینی کرد. این کار هم پیشتر به صورتی دیگر اجرا شده است. استفاده از الفبای دین دبیره در کارهای هنری دانش آموزان مانند کار با شابلون یا پارچه و آثار موزائیک یا نوشتارهای غیر رسمی کلاسهای دینی ( و در آینده حتی نامه های رسمی این ارگانها ) با کاربردی کردن این آموزش، تاثیر مهمی در تعمیق آن دارد.

امید است که با پافشاری به اهمیت آموزش علمی مبتنی بر شواهد اثبات شده ( نه آزمون و خطا ) در انتخاب شیوه ها و اهداف آموزشی دقت بیشتری داشته باشیم و از به کارگیری کورکورانه روشهای سنتی که نتایج  آن هم به اثبات نرسیده و تاثیر آن مورد سنجش قرار نگرفته است، بپرهیزیم.

زمان آموزش از دست می رود و غیر قابل جبران است. بیشتر به آن بها بدهیم.