بحثی نیست! ویروس کرونا یک ویروس کمتر شناخته شده با رفتارهای بیولوژیک متفاوت، تندرستی همه را تهدید کرده، جان‌های عزیزانی دوست داشتنی را گرفته و به طور ناگهانی تغییراتی را در سبک زندگی به ما تحمیل کرده است که تصورش هم دشوار بود.

این نخستین بار نیست که یک بیماری کشنده نسل انسان را به چالش کشیده، همان داستان تکراری است که فیلسوف خوش‌صحبت آلبر کامو به خوبی آن را در داستان ستودنی به نام “طاعون” تصویر کرده است. عده‌ای آن را انکار می‌کنند، گروهی آن را ساختگی و شلوغکاری پزشکان یا رسانه‌ها می‌نامند، گروهی آن را تمام و کمال درک نمی‌کنند و در نهایت، کسانی هستند که آن را مانند بسیاری از تغییرات دیگر در زندگی می‌پذیرند و زودتر از دیگران و با دقت بیشتری شیوه زندگی خود را تغییر می‌دهند طوری که نه تنها کمتر آسیب ببینند بلکه از زندگی لذت هم ببرند. در این نوشته تلاش شده نه پیشگیری از کرونا به لحاظ بهداشتی و پزشکی، بلکه درباره تبدیل کردن کرونا به یک فرصت تازه در زندگی و آغاز پذیرش تغییرات صحبت کنیم.

فقط اطلاعات درست از منابع معتبر

شایعه و اطلاعات منفی، مخزن نگرانی را منفجر می‌کند و زندگی عادی را به آتش می‌کشد. برای کسب اطلاعات مربوط به کرونا فقط به منابع معتبر مانند وبسایت سازمان نظام پزشکی یا دانشگاه های علوم پزشکی یا اگر انگلیسی خوبی داریم وبسایت سازمان بهداشت جهانی یا مرکز بیماری‌های واگیردار آمریکا مراجعه کنیم. عاجزانه استدعا دارم از گوش دادن به همه و همه فایل‌های صوتی و ویدیو و سایر موارد که دست به دست می‌شوند، بپرهیزیم.

اگر در زمینه عفونت کرونا پرسشی داریم با تلفن ۴۰۳۰ یا ۱۹۰ یا در موارد حاد با اورژانس کشوری (در ایران ۱۱۵) تماس بگیریم. اگر برای رفع مشکلات روانشناختی مانند افسردگی یا اضطراب ناشی از کرونا به کمک تخصصی نیاز داریم با تلفن ۱۴۸۰ یا ۱۶۶۶ تماس بگیریم.

برای داشتن دستگاه ایمنی قوی چکار کنیم؟

کاهش استرس و اضطراب

هم اکنون یعنی اوایل فروردین ۱۳۹۹ هیچ واکسن یا درمان اختصاصی برای عفونت کرونا شناخته و تایید نشده است. بهترین علاج برای عفونت کرونا دستگاه ایمنی بدن خودمان است. برای داشتن یک دستگاه ایمنی قوی، آرامش و توان روحی بالا ضروری‌ترین عامل است.

راه‌های زیر به ما کمک می‌کنند آرامش را بیفزاییم و استرس را کم کنیم:

• همراهی و حمایت دیگران تحمل فشار روانی را آسان می‌سازد. ارتباط خود را با دوستان و اقوامی که مثبت و قوی هستند، حفظ کنیم اما از راه‌های تازه مانند تلفن یا تماس تصویری.
• برای کاهش تمرکز روی کرونا فقط مدت محدود و مشخصی را به بررسی منابع معتبر درباره کرونا بپردازیم. بقیه وقت خود را صرف اجرای روال عادی زندگی خود از راه‌های تازه کنیم و تلاش نماییم روند زندگی روزمره را با روش‌های تازه جاری سازیم.
• همه استرس دارند. همه مثل ما هستند. برای کنترل استرس از روش‌های ریلکسیشن مانند تنفس عمیق و نگهداری نفس در بین دم و بازدم برای یک ثانیه یا حرکات کششی مانند یوگا استفاده کنیم. خوشبختانه در اینستاگرام و وبسایت‌ها و آپارات و یوتیوب کانال‌های آموزش رایگان حرکات یوگا وجود دارند.
• حرکات ورزشی و تحرک بدنی برای سلامت روان اهمیت زیادی دارد. وبسایت ها و کانال‌های زیادی به آموزش حرکات ورزشی مناسب برای انجام در آپارتمان اختصاص دارندو راس ساعت خاصی هر روز حداقل نیم ساعت ورزش کنیم.
• از شبکه های اجتماعی بیشتر استفاده کنیم اما تا حد امکان از خواندن اخبار و مطالب ناخوشایند بپرهیزیم و برای مطالعه کانال ها و وبسایت‌های خبری وقت بسیار محدودی بگذاریم.
• قضاوت کردن ممنوع! این تحلیل‌ها که اگر چنان بود و چنین نبود، بیماری گسترش نمی‌یافت بجز افزایش استرس ما فایده‌ای ندارد. از این کار بشدت بپرهیزیم.

تغدیه مناسب و متنوع

خوردن سبزی و میوه تازه، مغزیات مانند گردو؛ تخم مرغ و ماهی را در برنامه غذایی بیش از پیش بگنجانیم. نوشیدن مایعات فراوان برای تندرستی ما اهمیت زیادی دارد. نوشیدن زیاد نوشیدنی‌های دارای کافیین مانند چای و نوشابه استرس را زیاد می‌کند پس در مصرف آنها میانه‌روی کنیم.

کنار گذاشتن عادات مضر و تقویت عادات درست

استعمال دخانیات باعث تضعیف دستگاه ایمنی می‌شود. همه انواع دخانیات را کنار بگذاریم.

برخی افراد بسیار ساکت هستند و درباره استرس‌های خود صحبت نمی‌کنند. درک کنیم که هم‌اکنون همه ما در شرایط مشابهی قرار داریم که سخت است. یک نفر شاید یک بیماری مزمن دارد و اگر مبتلا شود عوارض جدی‌تری در انتظارش است؛ او فشار بیشتری را تحمل می‌کند. بنابراین با مهربانی و درک شرایط دشوار، درباره احساسات و ترس‌ها با یکدیگر صحبت کنیم. دقت نماییم که بهتر است در حضور کودکان از حرف‌های منفی بخصوص مرگ اجتناب کنیم. برخی کودکان به اقتضای سنی هنوز معنای مرگ را نمی‌فهمند. واقعیت‌های کرونا را به صورت داستان برای کودکان بگوییم و از آنها بخواهیم شکلی که در ذهن خود از ویروس کرونا دارند را نقاشی کنند.

خواب خوب و کافی در حفظ توان دستگاه ایمنی اهمیت زیادی دارد. برنامه‌های زندگی را طوری تنظیم کنیم که حداقل هفت ساعت خواب خوب شبانه داشته باشیم.

قرنطینه خانگی را به فرصت تبدیل کنیم

چرا منفی؟ بیایید به این قضیه به چشم مثبت نگاه کنیم. فرصتی که شاید پیش از این همیشه آرزویش را داشتیم: اگر وقت داشتم فلان کار را می‌کردم. امروز همان فرصت است. اکنون زندگی آهنگ آهسته و ملایمی دارد و هر کسی می‌تواند به آرزویش برسد: یادگرفتن یک هنر تازه مثلا نقاشی یا خوشنویسی یا بافتنی، پرداختن به یک سرگرمی مانند بازی تخته‌نرد، نوشتن خاطرات یا شروع یک وبلاگ،

حتما هر روز زمانی را به شنیدن موسیقی دلخواه خود اختصاص دهید، با یک فنجان نوشیدنی گرم و کنار پنجره.

چند پیشنهاد برای بهترین روزهایی که منتظرش بودیم

• کتاب‌های کاغذی، دیجیتال و صوتی مانند کلاسیک‌های ایران و جهان: شاهنامه بوستان و گلستان سعدی دوبیتی‌های خیام، داستان بیگانه‌ای در دهکده و…،
• فایل‌های صوتی (پادکست) خوب،
• افزایش دانش یا مهارت از راه شرکت در کلاس‌های از راه دور که برخی از آنها رایگان است،
• یاد گرفتن یک زبان خارجی تازه از یک وبسایت رایگان،
• دیدن سریال‌ها و فیلم‌هایی که دوست داریم،
• بازی گروهی با اعضای خانواده،
• نوشتن نامه برای تک تک اقوام و ارسال دیجیتال آنها،
• آشپزی و شیرینی‌پزی در منزل و درست کردن همان غذا یا شیرینی سخت که وقتش را نداشتیم،
• درست کردن کارهای دستی و هنری نوآورانه حتی با زباله‌ها،
• رسیدگی به پوست صورت با ماسک‌های طبیعی، یا رنگ کردن مو یا به کارگیری وسایل آرایش با رنگ جدید جدید
• تماشای کارتون گیسوکمند که چگونه با تنهایی روزها را در قلعه‌ای به سر می‌برد،
• پوشیدن لباس شیک حتی در منزل (کدام لباس شادتان می‌کند)،
• جمع‌آوری اطلاعات درباره یک جایزه بزرگ و برندگان آن مانند اسکار یا نوبل،
• فهرستی از دوستان قدیمی بسازید و با آنها تماس بگیرید یا چت کنید
• جمع‌آوری صد آواز یا آهنگ برتری که دوست دارید و خواندن با آنها
• نوشیدنی‌های مخلوط با فرمول‌های تازه درست کنید مانند چایی ماسالا
• برای خود هدف تعیین کنید. برای تقویت توان و مهارت‌های دیجیتال خود تلاش کنید
• فکر کنید سیزده ساله هستید و با یک پیشگو ملاقات می‌کنید. با توجه به سرگذشت خود داستان‌های موازی زندگی خود را تصور و حتی یادداشت کنید
• با افراد سالخورده مانند پدربزرگ و مادربزرگ از راه دور مصاحبه کنید و صدای آنها را به عنوان بایگانی تاریخ شفاهی خانواده ضبط کنید
• هزاران عکس دیجیتال دارید. آنها را مرتب کنید و از آنها آلبوم‌های خاص با توضیح و شرح وقایع و لحظات بسازید
• گروهی با دوستان و اقوام درست کنید و کارهای جالبی که انجام می‌دهید را با هم به اشتراک بگذارید
• روی مسایل مالی خود تجدیدنظر کنید. اگر شرایط فعلی تا یک سال ادامه یابد چه راه‌هایی برای کسب درآمد دارید؟
• اگر نگران وضع مالی نیستید، به اطرافیان خود برای خرید از فروشگاه‌های دیجیتال کارت هدیه مجازی بدهید
• فیلم‌ها و کارتون‌های تازه‌ای که قرار است در آینده نزدیک در دسترس باشند را دنبال کنید و جزو نخستین کسانی باشید که آن را می‌بینید و آن را به علاقمندان معرفی کنید
• برای فیلم‌ها یا داستان‌ها حالت‌های متفاوتی را در نظر بگیرید و آن را بنویسید
• بسیاری از موزه‌ها، مسابقات ورزشی یا کنسرت‌هایی که آرزو داشتید ببینید روی وبسایت یا یوتیوب قابل دیدن است. آنها را تماشا کنید.
• دکوراسیون خانه را به گونه‌ای عوض کنید که فضای خانه برای شما تازگی داشته باشد
• لوازم آشپزی را با نظمی نوین مثلا بر اساس حروف الفبا مرتب کنید
• یکی از بهترین انواع ورزش، رقص است. یک رقص تازه از راه یوتیوب یاد بگیرید مثلا رقص سالسا
• با بچه‌ها بازی کنید. بگذارید آنها نقش بزرگتر داشته باشند و شما بچه بشوید. ایینه رفتار خودتان را می‌بینید
• به مکعب روبیک علاقمند شوید
• اگر راست‌دست هستید، انجام کارها را با دست چپ تمرین کنید و برعکس.
• سرعت تایپ خود را با صفحه کلید با تمرین بالا ببرید
• زبان زرگری یاد بگیرید و تمرین کنید
• با گیاهان آپارتمانی بیشتر وقت صرف کنید
• یک آواز را دستکاری کنید بخصوص با واژه کرونا و آن را بخوانید
• تلاش کنید در سخن گفتن از واژه‌های تازی بپرهیزید و واژه‌های پارسی کهن را یاد بگیرید
• از راه بینی نفس عمیق بکشیم و از راه دهان بیرون دهیم
• استراحت در آفتاب مستقیم را فراموش نکنیم

رفتار ویروس کرونای تازه هنوز قابل پیش‌بینی نیست. شاید تا یک سال این وضعیت ادامه داشته باشد. دانش دیجیتال و مهارت‌های از راه دور بیش از هر دوره‌ای اهمیت دارند. توان خود را برای تغییر بیفزاییم.

دعوت می‌کنم هر وقت بیکار شدیم به خود بگوییم: “الآن و اینجا”. این رمز زندگی ما در زمان حال است، شادی یا رضایت الآن و اینجا. هر کاری می‌کنیم از خودمان بپرسیم چرا این کار را می‌کنیم؟ کارها را از سر شوق و علاقه بکنیم و جلوی کارهایی که از سر ترس انجام می‌دهیم بگیریم.

کرونا یک فایده دارد: اگر قرار باشد فقط یک ماه دیگر زندگی کنم، چگونه زندگی می‌کنم؟ امروز تغییر می‌کنم.

تندرستی یک انتخاب است: تندرستی را برگزینیم.

با سپاس از دوست خوبم آقای تورج باستانی که تشویقم کرد این متن را آماده کنم.