بهمن ۱۳۹۱- سخنان استاد گرانقدرم جناب آقای دکتر سهامی هنوز در گوشم هست: «بعد از هشت نه سالگی دیگه فقط دکور شخصیت فرد رو میشه تغییر داد و شخصیتش شکل گرفته» یا سخن آموزگار خوبم جناب آقای کورش سپهری : «اخلاقی که ماما می آره مُرده شور می بره».

اهمیت اخلاق برای کودکان به حدی زیاد است که مجموعه کتابی تحت این عنوان کلی توسط دو نویسنده فرانسوی (بریژیت لابه و میشل پوش ) آماده شده و خوشبختانه نشر آسمان خیال در سال ۱۳۸۶برگردان فارسی آن توسط پروانه عروج نیا را به چاپ رساندو دیری نیست که چاپ تازه آن آماده فروش شده است. در این بین پیش گفتار بسیار خواندنی استاد ملکیان را نباید ندیده گرفت. استاد ملکیان در این پیش گفتار بسیار عالی، مسایل و مشکلات اخلاقی بشر به ویژه مشکلات سازمانی و گروهی را موشکافی کرده اند که اگرچه برای کودکان مناسب و قابل فهم نیست اما بزرگسالان را به خواندن آن سفارش می کنم. این کتاب با تصویرسازی های ون ژاکوب برای کودکان و نوجوانان بسیار جذاب تر و اندیشه برانگیز شده است.

این کتاب در چهار بخش است:

زیبایی و زشتی – عدالت و بی عدالتی – خشونت و دوری از خشونت و صلح و جنگ

در هر بخش عناوین پرشماری به گونه ای کوتاه و در بیشتر موارد همراه با یک واقعه ملموس برای کودکان تشریح شده و در عین حال از پرگویی خودداری شده است.

در بخش زیبایی و زشتی، نوجوانان با اهمیت زیبایی دوستی و تلاش برای زیباسازی و تاثیر مثبت آن در زندگی فردی و اجتماعی آشنا می شوند. شوربختانه در آموزشگاه های ایران اهمیت کمی به هنر و پرورش درک هنری کودکان دبستانی داده می شود و همین امر آنها را از زیبایی دوستی تا مدتها دور نگه می دارد. یک نوجوان با خواندن این کتاب ممکن است با درک این اهمیت به زندگی بهتری با زیبایی بیندشد و برسد.

در بخش عدالت و بی عدالتی با مفهوم عدالت و تفاوت های بین سلیقه و عدالت و مفهوم حقوق اولیه انسانها و کودکان آشنا می شویم. در این جا توجه کودکان و نوجوانان بیشتر به  عدالت در سطح خانواده و آموزشگاه معطوف می شود اگرچه آمادگی اولیه برای پی گیری حقوق خود در جامعه بزرگتر بیان می گردد.

در کنار بی عدالتی مسلم است که بحث خشونت هم مطرح می شود. در بخش سوم کتاب ریشه های خشونت با داستان و تشریح برای کودک توضیح داده می شود و دوری از خشونت برای تسریع و تسهیل رفع مشکلات سفارش می شود و راه های برخورد با خشونت بر شمرده می شود.

در بخش صلح و جنگ پس از بررسی علل ذاتی اختلاف و استفاده از زور در بین انسانها به آموزش تحمل اختلاف بر پایه قانون از کودکی تاکید شده است. به کار گیری آموزشهای این کتاب برای کودکان می تواند از آنها بزرگسالانی خواهان دوستی پدید آورد. از سوی دیگر به نشانه های آغاز جنگ اشاره شده و وظیفه تک تک افراد در برابر دیدن این نشانه ها بیان شده است.

یک بند از بخش عدالت و بی عدالتی آن را با عنوان «چه کسی تعیین می کند که چه چیزی عادلانه است؟» در زیر بخوانید:

روزی پادشاهی سوار بر اسب با محافظانش در راهی می رفت. از دور خانه ی قرمزی دید. اتفاقا آن روز دوست نداشت هیچ چیز قرمزی ببیند، پس دستور داد که سربازانش فورا خانه را بسوزانند. وقتی از شهر می گذشت کنار یک روزنامه فروشی ایستاد و دید که روزنامه شهر درباره او چیزهای بدی نوشته است، پس دستور داد تا گماشتگانش فوری آن روزنامه را توقیف کنند. هنگام بازگشت به خانه در شهر، باغ بسیار زیبایی دید. کسانی را دنبال باغبان آن باغ فرستاد و به او دستور داد فقط از باغ قصر او مواظبت کند تا هیچ باغی مانند باغ قصر او زیبا نباشد.

خواندن این کتاب به همه والدینی که تربیت فرزندانشان برای آنها اهمیت دارد و کودکان سالهای پایان دبستان و نوجوانان سفارش می شود.