پژوهش های کالبدشکافی نشان می دهد سلول های عصبی و رگ های ریز مغزی بسیاری از کسانی که به عفونت با ویروس کرونا مبتلا بودند، آسیب جدی دیده بودند. این آسیب ها به ویژه در کسانی که بویایی خود را برای مدت طولانی از دست داده بودند بیشتر بود.

بویایی پریشی کرونا چه دلیلی دارد؟

وقتی کسی به عفونت با ویروس کرونا مبتلا می شود، بیشتر علائم تنفسی جلب توجه می کند. اما علائم به دستگاه تنفسی محدود نمی شود. بیماری کووید – ۱۹ علائم دیگری هم در بدن به وجود می آورد. یکی از آنها مشکلات حس بویایی است.

مشکلات حس بویایی در مبتلایان به عفونت کرونا (بویایی پریشی کرونا) به سه شکل خود را نشان می دهد:

• از دست دادن حس بویایی که با نام انگلیسی anosmia شناخته می شود
• کاهش قدرت بویایی (hyposmia)
• تغییر حس بویایی یا درک بوهای بد (parosmia)

۳۰ تا ۶۰ درصد از مبتلایان به عفونت کرونا از این بویایی پریشی کرونا رنج می برند.

شایان ذکر این که بیشتر این اطلاعات پیش از ظهور سویه اومیکرون ویروس کرونا جمع آوری شده و چنین به نظر می رسد که از دست رفتن بویایی با اومیکرون به مراتب کمتر رخ می دهد.

پیش از این پژوهشگران برای درک علت بویایی پریشی کرونا همه مطالعات خود را روی مخاط بینی (دیواره داخل بینی) متمرکز کرده بودند. اما این نتایج که در آوریل ۲۰۲۲ در نشریه معتبر پزشکی JAMA neurology منتشر شد، علت های دیگری را برای مشکلات بویایی کرونا مطرح کرد.

مشکلات بویایی کرونا شاید از مغز سرچشمه می گیرد؟

در این پژوهش ۲۳ فرد که ابتلای آنها به عفونت با ویروس کرونا مسجل بود (عفونت جدید یا بهبود یافته) و ۱۴ فرد سالم به عنوان گروه کنترل کالبدشکافی شدند. بسیاری از بافت های این افراد از جمله مغز آنها مورد بررسی قرار گرفت.

مغزِ تقریبا یک چهارم افراد گروه کرونا آسیب های جدی مغزی را نشان می داد. جالب این جاست که بیشتر آسیب مغزی در مبتلایان به کرونا در آکسون سلول عصبی بویایی آنها رخ داده بود؛ در حالی که آسیب های مغزی در گروه کنترل در نُرون های بویایی متمرکز نبود.

سپس پژوهشگران پرونده این افراد را به لحاظ مشکلات بویایی کرونا بررسی کردند. کسانی که آسیب در سلول های عصبی بویایی آنها مسجل بود، دچار مشکلات بویایی کرونا برای طولانی مدت بودند. شدت و مدت مشکلات بویایی کرونا با میزان آسیب مغزی وارده تناسب داشت.

آسیب مغزی کرونا به دلیل حمله ویروس کرونا به بافت مغز بوده؟

خیر. در نمونه های بافت مغز بیشتر این متوفیان هیچ اثری از ویروس کرونا به دست نیامد. به نظر می رسید، آسیب ویروس کرونا به رگ ها و عروق مغزی عامل ایجاد کننده این آسیب بوده است.

ویروس کرونا یک ویروس تنفسی به شمار می رود. با وجود این، یکی از خصوصیات ویژه ویروس کرونا عفونی کردن سلول‌های دیواره عروق و صدمه زدن به جدار رگ هاست.

پژوهشگران نتیجه گرفتند که آسیب ویروس کرونا به جداره رگ های ریز تا متوسط مغزی و اختلال خون رسانی به سلول های عصبی بویایی عامل اصلی این مشکل است.

پیام این پژوهش پزشکی برای بیماران مبتلا به مشکلات بویایی کرونا چیست؟

این احتمال وجود دارد که برخی از مبتلایان به عفونت کرونا که دچار مشکلات بویایی می شوند، هرگز بویایی طبیعی خود را باز نیابند. اگر ویروس کرونا به رگ های مغزی آسیب زده باشد و سلول های عصبی بویایی دچار مشکل شده باشند، ممکن است مشکل بویایی کرونا هرگز خوب نشود.

با وجود این، پژوهشگران معتقدند بیشتر بیماران مبتلا به مشکلات بویایی کرونا در این دسته قرار ندارند. بیشتر موارد مشکلات بویایی کرونا به دلیل عفونت در سطح مخاط بینی است نه آسیب مغزی.

در صورتی که به مطالعه چنین مطالبی به صورت کوتاه تر علاقه دارید می توانید عضو کانال تلگرامی «تازه‌های پزشکی برای همه» شوید.