گاز اشک آور شامل مواد شیمیایی است که به طور گذرا فعالیت‌های عادی یک فرد را مختل می‌کند زیرا باعث سوزش چشم، بینی، گلو، دهان، ریه و پوست می‌گردد. شایع‌ترین مواد شیمیایی که در انواع گاز اشک آور به کار می‌رود عبارتند از:

– کلراستوفنون معروف به سی ان (CN)

– کلروبنزیلیدنمالون نیتریل معروف به سی اس (CS)

این مواد هم به صورت قطرات ریز مایع، هم به صورت پودر ظریف جامد در هوا پخش می‌شود. این مواد ، افراد را به طور موقت مسموم می‌سازند.

میزان مسمومیت هر فرد به گاز اشک آور به عوامل زیر بستگی دارد:

– نوع ماده گاز اشک آور

– میزان تهویه محلی که گاز اشک آور استفاده شده

– فرد در چه حالتی بوده هنگام قرارگیری در معرض گاز اشک آور

– طول مدت قرار گرفتن در برابر گاز

علائم قرارگیری در معرض گاز اشک آور

تاثیر التهابی گاز اشک آور در پوست و مخاط ظرف چند ثانیه آغاز می‌شود. این تاثیر به طور معمول حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد

اگر فرد از محل دور شود و خود را تمیز کند گاز اشک آور باعث ایجاد علائم زیر می‌شود:

– در چشم: سوزش، اشک ریزش، تاری دید، قرمزی چشم

– در بینی: آبریزش بینی، سوزش و گرفتگی بینی

– در دهان: سوزش، افزایش بزاق و ریختن بزاق از دهان، اختلال و درد هنگام بلع

– در ریه: سرفه و احساس خفگی، تنگی نفس

– در پوست: سوختن و قرمزی

– تهوع و استفراغ

مسمومیت شدید با گاز اشک آور زیاد مانند فضای بسته می‌تواند باعث کوری، آب سیاه چشم و حتی مرگ ناگهانی شود.

آیا گاز اشک آور ضرر درازمدت برای سلامتی ما دارد؟

به طور معمول خیر. اگر اثر آن ظرف مدت کوتاهی برود خطر درازمدتی متوجه شخص نیست.

اگر گاز اشک آور زدند چه کنیم؟

مهم‌ترین راه ورود این گاز به بدن دستگاه تنفسی است. بنابراین برای کاهش اثر آن کارهای زیر را انجام دهیم:

۱- دور شدن از محل انتشار گاز

۲- رفتن به سمت جاهای بلندتر زیرا این گازها ابری متراکم در سطح زمین ایجاد می‌کنند

۳- مواد گاز اشک آور روی لباس می‌نشینند بنابراین دو لایه لباس بپوشید که در صورت مواجهه با گاز، به‌محض خروج از محل انتشار گاز، لباس رویی را در بیاورید. بهتر است لباس را دور بیندازید یا در کیسه نایلون بسته قرار دهید. از دست کشیدن در موهایتان خودداری کنید.

۴- در صورت امکان پوست محل‌های برهنه را با آب و مایع دستشویی یا بدن شویی بشویید. حتما در زمان ممکن به طور کامل استحمام نمایید

۵- در صورت سوزش چشم، باید با آب فراوان شسته شود. اگر کنتاکت لنز دارید سریعا آن را از چشم بیرون بیاورید اگر عینک به چشم‌ دارید آنها را هم با آب و مایع شستشو بشویید سپس دوباره به چشم‌ بگذارید.

درمان ضایعات گاز اشک آور چیست؟

۱- رفتن به فضای باز بدون گاز اشک آور برای دریافت اکسیژن بیشتر

۲- استفاده از اسپری بازکننده مسیر تنفسی (داروهای آسم)

۳- استفاده موضعی از پماد کورتیکواسترویید مانند بتامتازون روی ضایعات پوستی بعد از اطمینان از تمیزی کامل پوست

برای گاز اشک آور پادزهری گزارش نشده است.